Hoe kun je je wapenen tegen cybercriminaliteit en phishing?

Cybercriminaliteit en phishing zijn al lang geen ver-van-je-bed-verschijnselen meer. Iedere inwoner van Brabant kan slachtoffer worden van hackers, oplichters of identiteitsdieven. Of het nu gaat om een valse e-mail van je ‘bank’, een bericht van je ‘pakjesbezorger’, of een link op social media, criminelen gebruiken steeds sluwere en overtuigendere methodes. Maar geen paniek, met een paar slimme gewoontes kun je jezelf en je gegevens op een veilige manier beschermen.

Wat is phishing precies?

Phishing is een vorm van internetfraude waarbij criminelen zich voordoen als een betrouwbare organisatie, bijvoorbeeld een bank, webshop of overheidsinstantie. Het doel is om persoonlijke gegevens, zoals wachtwoorden, rekeningnummers of burgerservicenummers, te stelen. Soms gaat het om een e-mail, soms om een sms of WhatsApp-bericht. Vaak lijkt zo’n bericht echt, met logo’s, opmaak en zelfs een contactadres.

Maar cybercriminaliteit gaat verder dan phishing. Het kan ook gaan om ransomware (waarbij je bestanden vergrendeld worden), identiteitsfraude, hacking van accounts of fraude via betaalapps. De gevolgen kunnen enorm zijn: geldverlies, een beschadigde reputatie, of zelfs juridische problemen.

Hoe kun je jezelf beschermen?

1. Gebruik sterke en unieke wachtwoorden
Een van de eenvoudigste maar meest effectieve manieren om jezelf te beschermen, is het gebruik van sterke wachtwoorden. Denk aan een combinatie van hoofdletters, kleine letters, cijfers en symbolen. Vermijd voor de hand liggende keuzes zoals geboortedata. Het gebruik van een wachtwoordmanager kan helpen om al je wachtwoorden veilig en overzichtelijk te bewaren.

2. Twee-factor-authenticatie (2FA)
Twee-factor-authenticatie voegt extra beveiliging toe. Dit geldt ook voor online platformen waar je geld stort of opneemt, zoals https://online-casino.net/, waar je terecht kunt voor superbonussen en promoties op blackjack, poker, sportweddenschappen of slots. Zelfs als iemand je wachtwoord steelt, kan diegene niet zomaar inloggen op je account zonder het tweede verificatiemiddel, bijvoorbeeld een code op je telefoon. Veel banken, e-mailproviders en social media-platforms bieden deze optie standaard aan.

3. Controleer altijd links en bijlagen
Klink nooit zomaar op een link. Bij twijfel kun je het officiële kanaal van de organisatie raadplegen of direct contact opnemen. Open geen bijlagen van onbekende afzenders.

4. Houd je software up-to-date
Updates van je computer, smartphone of apps zijn niet alleen voor nieuwe functies, vaak bevatten ze ook beveiligingspatches die bekende lekken dichten. Hackers maken juist gebruik van verouderde software om binnen te dringen.

5. Wees kritisch op social media
Hackers gebruiken social media vaak om aan je gegevens te geraken. Denk aan vriendschapsverzoeken van onbekenden, nepwinacties of berichten die je aansporen om op een link te klikken. Deel geen gevoelige gegevens online en controleer wie je toevoegt.

6. Meld verdachte berichten
Wist je dat de politie in Nederland een meldpunt heeft voor cybercriminaliteit? Door verdachte e-mails of berichten te melden op meldpunt.cybercrime.nl help je niet alleen jezelf, maar ook anderen te beschermen.

Signalen dat iets niet klopt

Er zijn een aantal ‘red flags’ waar je alert op moet zijn:

1. Als je ineens een e-mail krijgt over een bestelling die je niet hebt geplaatst of een rekening van een instantie waar je nog nooit iets mee te maken hebt gehad.
2. “Uw rekening wordt geblokkeerd!”, “Actie vereist binnen 24 uur!”:  dit soort dringende taal is een klassieke manier om je onder druk te zetten.
3. Controleer de URL’s van links of bijlagen door er met je muis overheen te zweven zonder te klikken. Vreemde of verkorte links zien er vaak verdacht uit.
4. Let op spelfouten of een vreemde opmaak. Professionele organisaties hebben doorgaans foutloze communicatie. Let op spelfouten of een vreemde opmaak.
5. Controleer het e-mailadres of telefoonnummer goed. Vaak wijkt het net een beetje af van het officiële adres.

Wat kun je doen als je toch slachtoffer bent geworden?

Mocht het toch misgaan, handel snel:

• Wijzig onmiddellijk de wachtwoorden van je getroffen accounts. Kies sterke, unieke wachtwoorden en gebruik een wachtwoordmanager.
• Neem contact op met je bank als er geld is verdwenen en laat verdachte transacties blokkeren.
• Meld de fraude bij de politie via 0900-8844 of online. Hoe sneller je het voorval meldt, hoe groter de kans dat de daders kunnen worden opgespoord en verdere schade wordt beperkt.
• Controleer je accounts op ongebruikelijke activiteiten.
• Sla verdachte e-mails, berichten, screenshots en bankafschriften op. Dit kan belangrijk zijn voor onderzoek door de politie of je bank.

Preventie in de praktijk: voorbeelden uit Brabant

Ook in Brabant zien we steeds vaker gevallen van phishing en cybercriminaliteit. Zo werden inwoners van Eindhoven vorig jaar benaderd met valse e-mails van een bekende pakjesdienst. Mensen werden gevraagd een betaling te doen voor een ‘mislukte levering’. Dankzij een buurtapp meldden meerdere inwoners de poging bij de politie, waardoor verdere schade werd voorkomen.

Ook scholen en lokale verenigingen lopen risico. Recent werd een Brabants sportclubje gehackt en werden berichten gestuurd naar leden met verzoeken om geld over te maken. Door snel contact op te nemen met de bank en de politie kon erger worden voorkomen.

Cybercrime en phishing zijn geen abstracte bedreigingen meer; ze zijn dagelijkse realiteit, overal en voor iedereen. Gelukkig kun je met enkele eenvoudige voorzorgsmaatregelen jezelf beschermen. Wees kritisch op berichten, gebruik sterke wachtwoorden, zet twee-factor-authenticatie aan en meld verdachte gevallen. Zo verklein je de kans dat jij slachtoffer wordt en help je ook de veiligheid van je omgeving te vergroten.