De Kansspelautoriteit mag binnenkort rekeningen en tegoeden bevriezen zonder tussenkomst van de rechter

Opschudding in de Nederlandse gokindustrie: de Kansspelautoriteit krijgt mogelijk binnenkort de bevoegdheid om zelfstandig bankrekeningen en tegoeden te bevriezen van aanbieders van illegale kansspelen. Deze maatregel, die onderdeel uitmaakt van een bredere wetswijziging, betekent een aanzienlijke uitbreiding van de bevoegdheden van de Kansspelautoriteit. De voorgestelde verandering wordt met gemengde gevoelens ontvangen: aan de ene kant wordt het gezien als een noodzakelijk wapen in de strijd tegen online gokcriminaliteit en illegale casino’s, aan de andere kant klinkt er kritiek en bezorgdheid over het gebrek aan rechterlijke tussenkomst.

Illegaal gokken: een groeiend probleem

Toen online gokken in oktober 2021 legaal werd, schoten de online platforms als paddenstoelen uit de grond. Met exclusieve promoties, no deposit casino’s in Nederland en gigantische bonussen probeerden ze zoveel mogelijk Nederlanders aan het gokken te krijgen De bedoeling van de legalisering was om de markt transparanter en veiliger te maken, maar in de praktijk blijft de aanwezigheid van illegale aanbieders een hardnekkig probleem. Buitenlandse platforms opereren vaak buiten het vergunde stelsel, ontwijken regelgeving, en bieden vaak onvoldoende bescherming aan spelers. Vooral jongeren en mensen met een gokverslaving lopen grote risico’s.

De Kansspelautoriteit probeert zoveel mogelijk controle te houden tegen nepaanbiedingen en illegale aanbieders, maar heeft momenteel beperkte mogelijkheden. Wat ze wel kunnen is boetes opleggen en partijen op een zwarte lijst zetten. Maar in de praktijk blijken deze maatregelen vaak niet genoeg. Illegale goksites zijn moeilijk te traceren, opereren vanaf buitenlandse servers en gebruiken alternatieve betaalmethoden. Ze verdwijnen even en duiken daarna al snel terug op onder een andere naam.

Nieuwe bevoegdheden voor de Kansspelautoriteit

Om dit probleem daadkrachtiger aan te pakken, werkt het Ministerie van Justitie en Veiligheid aan een wetsvoorstel dat de Kansspelautoriteit meer vrijheid moet geven. Een van de meest in het oog springende maatregelen is de mogelijkheid om, zonder voorafgaande rechterlijke toetsing, direct financiële maatregelen te nemen. Concreet betekent dit dat de Kansspelautoriteit rekeningen of tegoeden van illegale aanbieders, en mogelijk ook van betrokken tussenpersonen, zal kunnen bevriezen.

De redenering is dat snelle interventie belangrijk is om te voorkomen dat gelden worden weggesluisd naar buitenlandse rekeningen voordat de juridische molens in werking treden. Door rekeningen direct te kunnen blokkeren, wordt het voor illegale partijen moeilijker om winst te maken en blijft de goksector eerlijker voor legale aanbieders.

Juridische en ethische kanttekeningen

De voorgestelde uitbreiding van de bevoegdheden roept ook kritische vragen op. Vooral het ontbreken van voorafgaande rechterlijke toestemming ligt gevoelig. In de Nederlandse rechtsstaat geldt in principe dat een onafhankelijke rechter moet oordelen over inbreuken op eigendomsrechten. Dat de Kansspelautoriteit straks zelfstandig kan ingrijpen in iemands financiële vrijheid, zonder directe controle van een rechter, wordt door sommigen gezien als een risicovolle ontwikkeling.

Burgerrechtenorganisaties hebben dan ook al hun zorgen geuit: als de Kansspelautoriteit dit mag, wat wordt dan de volgende stap? En wat als bedrijven of personen die onterecht in verband worden gebracht met illegaal gokken, slachtoffer worden van dergelijke bevriezingen? Eén foutje in de administratie, één verkeerde link met een verdachte transactie, en voor je het weet zit een onschuldige tussenpersoon met een bevroren bankrekening.

Om de rechtstaat te waarborgen, stelt de overheid voor om de nieuwe bevoegdheid goed in te kaderen. Zo moet de Kansspelautoriteit de maatregel goed motiveren en blijft toetsing achteraf mogelijk. Daarnaast komt er een klachtenprocedure voor benadeelden, en moet de Kansspelautoriteit periodiek verantwoording afleggen over het gebruik van deze bevoegdheid.

Toch vinden critici dat deze garanties niet opwegen tegen het risico van machtsmisbruik of fouten. Rechters zelf hebben zich terughoudend uitgelaten over het verschuiven van dit soort bevoegdheden van de rechterlijke macht naar bestuursorganen. Het raakt aan fundamentele principes zoals de scheiding der machten en de bescherming van burgerrechten.

Steun vanuit de politiek en de legale gokplatforms

Toch is er ook veel steun voor de maatregel. Diverse politieke partijen steunen de wetswijziging omdat zij vinden dat illegale kansspelaanbieders harder moeten worden aangepakt. Legale platforms zijn ook te vinden voor de nieuwe maatregel: ze investeren veel in verantwoord spelgedrag, fraudepreventie en klantenservice en voelen zich vaak benadeeld door illegale concurrenten die zich aan geen enkele regel hoeven te houden.

De beroepsvereniging VNLOK, die onder andere Holland Casino en TOTO vertegenwoordigt, noemt de maatregel “een noodzakelijke stap om de integriteit van de gokmarkt te waarborgen”. Ook consumentenorganisaties die zich inzetten voor gokverslaafden, zien de maatregel als een mogelijkheid om kwetsbare groepen beter te beschermen.

Wat zijn de volgende stappen?

Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, zal dit de bevoegdheden van de Kansspelautoriteit aanzienlijk vergroten. Het kan ervoor zorgen dat illegale aanbieders sneller worden uitgeschakeld. Tegelijkertijd zal de invoering nauwlettend in de gaten worden gehouden door juristen, privacywaakhonden en mensenrechtenorganisaties.

Voor spelers verandert er op korte termijn weinig, behalve dat het moeilijker wordt om te spelen bij illegale sites, maar dat is juist de bedoeling. Het doel is en blijft om spelers naar het legale, gereguleerde aanbod te leiden.

De mogelijkheid voor de Kansspelautoriteit om rekeningen en tegoeden te bevriezen zonder tussenkomst van een rechter is een ingrijpende stap. Het is een logische reactie op een digitale en steeds internationalere gokwereld waarin snelheid essentieel is. Tegelijkertijd vraagt zo’n bevoegdheid om zorgvuldigheid, transparantie en controle. Of deze balans voldoende is, zal blijken zodra het wetsvoorstel wet wordt, en de eerste bevriezingen een feit zijn.